CZECHY. Praga (David Černý, muzea i street art)

Spacerując po Pradze nie sposób nie zauważyć również sztuki ulicznej. Tym razem nie szukaliśmy murali, ale prac najsłynniejszego czeskiego artysty - Davida Černý'ego. Jego odważne i często prowokujące projekty zupełnie nie przeszkadzają liberalnym Czechom, a jego twórczość wrosła w miasto. Nie istnieje Praga bez Davida Černego, a David Černý - bez Pragi.

Obrotowa głowa Franza Kafki (David Černý). Ogromne dzieło znajduje się na dziedzińcu centrum handlowo-biznesowego od 2014 roku. To kolos - 39 ton stali pociętej na 42 plastry, 11 m wysokie. Tworzą one głowę jednego z najbardziej znanych czeskich pisarzy - Franza Kafki. Rzeźba jest ruchoma, płyty metalu kręcą się wokół osi zmieniając położenie. Instalacja cieszy się dużym zainteresowaniem - pokaz zaczyna się o każdej pełnej godzinie i trwa 15 minut.

Koń (David Černý) w Pałacu Lucerna przedstawia patrona Czech – św. Wacława siedzącego na zdechłym (co do tego nie ma wątpliwości - zwierzę ma wywalony język), odwróconym do góry nogami koniu. Choć Černý unika komentowania swoich dzieł, to czytelna ironia. Dumny jeździec niewiele się różni od tego, przedstawionego na słynnym pomniku na Placu Wacława.

Wisielec (David Černý). Mało kto go zauważa. Bo i mało kto spacerując patrzy w niebo. Zygmunt Freud, twórca psychoanalizy wisi wysoko nad ulicą, na wysokości trzeciego piętra, jedną ręką trzymając się przyczepionej do dachu belki. Instalacja objechała pół świata (Michigan, Berlin, Sztokholm, Londyn, Chicago, Rotterdam, Wrocław), aby w końcu zawisnąć w Pradze nad ulicą Husovą. W każdym z miast miała początkowo powodować interwencję straży pożarnej i policji, które wzywano do próby samobójstwa. Bo postać wygląda bardzo realistycznie.

Embryo (David Černý). Praca znajduje się na fasadzie (w rynnie) Teatru Na zábradlí na pięknym spokojnym podwórku. Praca powstała z okazji 50-lecia Teatru. Jak każda instalacja artysty tu również pojawiły się głosy sprzeciwu, ostatecznie praca została. Materia w środku do złudzenia przypomina embrion. W nocy wrażenie jest jeszcze silniejsze - ponieważ zaczyna świecić pulsującym światłem serce.

Sikający (David Černý). Instalację znajdziemy przed wejściem do Muzeum Franza Kafki na Małej Stranie. “Sikający” to dwaj mężczyźni oddający mocz, który tworzy kałużę w kształcie... Republiki Czeskiej. Biodra obydwu panów są ruchome, zatem cały kraj zostaje równo “olany”. Strumieniem można kierować… za pośrednictwem SMS-ów.

Ponieważ rzeźba powstała z okazji wejścia Czech do Unii Europejskiej, może się wydawać, że dzieło jest raczej nieprzychylne w swym wyrazie. Nic bardziej mylnego! Zdaniem Davida Černego oddawanie moczu to czynność niezwykle przyjemna, podobnie jak przyjemne było przyjęcie Czech do Unii. Wiele osób twierdzi, że tworząc “Sikających” Černý wykazał się charakterystycznym dla Czechów poczuciem humoru i dystansem do własnej tożsamości. Oczywiście były też głosy krytyki. Część mieszkańców Pragi uznała, że rzeźba jest niestosowna i do dziś obracające się penisy są co jakiś czas uszkadzane. Wielu Czechów uważa też, że rzeźba idealnie oddaje stosunek lokalnych polityków do własnego kraju.

Niemowlaki na Kampie (David Černý). Instalacja przedstawia trzy raczkujące niemowlęta, które w miejscach twarzy mają podłużne otwory z umieszczonymi wewnątrz kodami kreskowymi.

Rzeźby miały być tymczasowe (nic nowego!), ale ostatecznie zbudziły pozytywne uczucia wśród mieszkańców Pragi i trzymetrowe raczkujące dzieci pozostały na stałe. Ich symbolika ma nawiązywać do ery komunistycznej, maja pozostać infantylne, pozbawione rozumu, zglobalizowane i bezmyślne.

Niemowlaki na Wieży telewizyjnej na Žižkov'ie (David Černý). 216-metrowa wieża telewizyjna nie była niczym interesującym z zewnątrz. Do czasu, aż zaczęły po niej raczkować dobrze nam znane niemowlaki z Kampy. Kolejnych 10 sztuk niemowlaków o wadze 150 kg i mierzące 3 metry długości raczkują beztrosko z góry na dół i na odwrót po wieży.

Na wieży możemy skorzystać z punktu widokowego, Obserwatorium, restauracji, hotelu jednopokojowego One Room Hotel.

Muzeum Alfonsa Muchy. Alfons Mucha (1860-1939) najsłynniejszy czeski malarz secesyjny na świecie. Jego prace i styl określane są jako wzorzec dla tego okresu. Znakiem rozpoznawczym Muchy są grafiki kobiet w stylu belle époque – wyidealizowana postać pięknej kobiety otoczonej naręczem kwiatów i liści, symbolami i arabeskami. Rozgłos i sławę przyniosła mu współpraca z gwiazdą francuskiego teatru Sarą Bernhardt. Plakat stworzony do jednego z jej przedstawień stał się przepustką do wielkiej sławy. Oprócz plakatów teatralnych i reklamowych, stworzył freski (np. w Domu Miejskim w Pradze) oraz cykl gigantycznych płócien Epopeja słowiańska.

Zaułek przy Galerii Fotografii.

Wielka mucha przy wejściu do Tańczącego Domu.

Ściana Johna Lennona – mur, który od lat 80. XX wieku zostaje regularnie zapełniony graffiti inspirowanymi Johnem Lennonem i fragmentami tekstów piosenek Beatlesów. W tym roku przed ścianą znajdziemy instalację z poprzyczepianymi karteczkami z wierszami i słowami wsparcia dla walczącej Ukrainy.